Piping uP - Echelle http://www.pipingup.com/echelle-timbre-harmonique-vibration-cornemuse-oreille-gamme-octave.php Piping uP - L'échelle de la cornemuse écossaise : une gamme construite sur les harmoniques des bourdons - bagpipes harmonic scale, just temperament fr Fri, 17 Apr 2009 00:00:00 GMT Sun, 04 Mar 2012 00:00:00 GMT Echelle http://www.pipingup.com http://www.pipingup.com/echelle-timbre-harmonique-vibration-cornemuse-oreille-gamme-octave.php#msg157 Hauteur/Justesse - Echelle de la cornemuse en Sib <p>&bull; La <strong>hauteur </strong>d'un son est donn&eacute;e par la <strong>fr&eacute;quence </strong>de sa fondamentale, il s'agit du nombre de p&eacute;riodes par seconde n = 1/T (en Hz).</p> <p>&bull; La <strong>gamme </strong>est définie par la succession ordonnée des différents intervalles entre la tonique et chacun des degrés jusqu'à l'octave.</p> <p>&bull; <strong>L'&eacute;chelle de la cornemuse se construit selon la gamme naturelle, composée de sons issus des harmoniques de la note tonique</strong>. En reprenant le tableau des harmoniques <a href="../../son-timbre-harmonique-vibration-cornemuse-oreille-gamme-octave.php">ici</a>, on obtient sous forme de rapports les intervalles de la gamme &agrave; partir de la fondamentale : </p><table border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="100%" style="border-color: #a9b2ad; border-collapse: collapse"> <tbody><tr> <td width="160" align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Intervalle</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Tonique</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>2<sub><sup>nde</sup></sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>3<sub><sup>ce</sup></sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>4<sub><sup>te</sup></sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>5<sub><sup>te</sup></sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>6<sub><sup>te</sup></sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>7<sub><sup>&egrave;</sup></sub> mineure</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Octave</strong></td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Harmoniques</strong></td> <td align="center">Harmonique 1</td><td align="center">Entre Harmonique 9 et Harmonique 8</td> <td align="center">Entre H5 et H4</td><td align="center">Entre H4 et H3</td> <td align="center">Entre H3 et H2</td><td align="center">Entre H5 et H3</td> <td align="center">Entre H7 et H4</td><td align="center">Entre H2 et H1</td> </tr> </tbody></table><p><br />Ce qui nous permet d'établir l'échelle de la cornemuse en Si<sub>b</sub> :</p><table border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="100%" style="border-color: #a9b2ad; border-collapse: collapse"> <tbody><tr> <td width="160" align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Note</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Si<sub>b<sup>1</sup></sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Do</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>R&eacute;</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Mi<sub>b</sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Fa</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Sol</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>La<sub>b</sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Si<sub>b<sup>2</sup></sub></strong></td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Ecosse</strong></td> <td align="center">A</td> <td align="center">B</td> <td align="center">C#</td> <td align="center">D *</td> <td align="center">E</td> <td align="center">F#</td> <td align="center">High G **</td> <td align="center">High A </td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Ratio fondamentale</strong></td> <td align="center">1</td> <td align="center">9/8</td> <td align="center">5/4</td> <td align="center">4/3</td> <td align="center">3/2</td> <td align="center">5/3</td> <td align="center">7/4</td> <td align="center">2</td> </tr> </tbody></table><br />* ratio D jusque 1970's 27/20<br />** ratio G jusque 1970's 9/5<br /><br /> <p>&bull; Les intervalles harmoniques sont d'autant plus évidents à l'oreille que le facteur de multiplication/division est un facteur premier petit (2/3/5/7... les plus usuels).</p><p>&bull; <strong>Cette &eacute;chelle harmonique est sensiblement diff&eacute;rente de la gamme temp&eacute;r&eacute;e des instruments en g&eacute;n&eacute;ral</strong> dans laquelle l'octave est divisée en 12 intervalles/demi-tons égaux : c'est ce qu'on appelle le temp&eacute;rament &eacute;gal. Cette '&eacute;galit&eacute;' permet de transposer avec aisance, d'o&ugrave; son utilisation universelle. La gamme harmonique contient des tons/demi-tons qui ne sont pas &eacute;gaux entre eux. L'existence de ces intervalles in&eacute;gaux rend la transposition difficile/impossible.</p><p>Comparaison &eacute;chelle temp&eacute;r&eacute;e et &eacute;chelle de la cornemuse avec une tonique Si<sub>b</sub> = 474 Hz :</p><table border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="100%" style="border-color: #a9b2ad; border-collapse: collapse"> <tbody><tr> <td width="160" align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Note</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Si<sub>b<sup>1</sup></sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Do</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>R&eacute;</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Mi<sub>b</sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Fa</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Sol</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>La<sub>b</sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Si<sub>b<sup>2</sup></sub></strong></td> <td rowspan="2" align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><div align="center"><div align="center"><strong>Ecouter</strong><br /></div><div align="center">(<em><strong>g&eacute;n&eacute;r&eacute; par Universal Piper</strong></em>)</div></div></td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Ecosse</strong></td> <td align="center">A</td> <td align="center">B</td> <td align="center">C#</td> <td align="center">D</td> <td align="center">E</td> <td align="center">F#</td> <td align="center">High G</td> <td align="center">High A</td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Ratio fondamentale<br />&eacute;chelle cornemuse<br /></strong></td> <td align="center">1</td> <td align="center">9/8</td> <td align="center">5/4</td> <td align="center">4/3</td> <td align="center">3/2</td> <td align="center">5/3</td> <td align="center">7/4</td> <td align="center">2</td> <td rowspan="2" align="center"><div><object classid="clsid:d27cdb6e-ae6d-11cf-96b8-444553540000" codebase="http://download.macromedia.com/pub/shockwave/cabs/flash/swflash.cab#version=6,0,40,0" width="150" height="20"><param name="width" value="150" /><param name="height" value="20" /><param name="src" value="player-audio.swf?mp3=extraits/gammes/sib.mp3&amp;autostart=0" /><param name="wmode" value="transparent" /><embed type="application/x-shockwave-flash" width="150" height="20" src="player-audio.swf?mp3=extraits/gammes/sib.mp3&amp;autostart=0" wmode="transparent"></embed></object></div><br /></td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Fr&eacute;quence (Hz)<br />&eacute;chelle cornemuse<br /></strong></td> <td align="center">474</td> <td align="center">533.25</td> <td align="center">592.5</td> <td align="center">632</td> <td align="center">711</td> <td align="center">790</td> <td align="center">829.5</td> <td align="center">948</td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Ratio fondamentale<br />&eacute;chelle temp&eacute;r&eacute;e<br /> </strong></td> <td align="center">1</td> <td align="center">2<sup>2/12</sup></td> <td align="center">2<sup>4/12</sup></td> <td align="center">2<sup>5/12</sup></td> <td align="center">2<sup>7/12</sup></td> <td align="center">2<sup>9/12</sup></td> <td align="center">2<sup>10/12</sup></td> <td align="center">2</td><td rowspan="2" align="center"><div><object classid="clsid:d27cdb6e-ae6d-11cf-96b8-444553540000" codebase="http://download.macromedia.com/pub/shockwave/cabs/flash/swflash.cab#version=6,0,40,0" width="150" height="20"><param name="width" value="150" /><param name="height" value="20" /><param name="src" value="player-audio.swf?mp3=extraits/gammes/sib_temp.mp3&amp;autostart=0" /><param name="wmode" value="transparent" /><embed type="application/x-shockwave-flash" width="150" height="20" src="player-audio.swf?mp3=extraits/gammes/sib_temp.mp3&amp;autostart=0" wmode="transparent"></embed></object></div><br /></td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Fr&eacute;quence (Hz)<br />&eacute;chelle temp&eacute;r&eacute;e</strong></td> <td align="center">474</td> <td align="center">532</td> <td align="center">597.2</td> <td align="center">632.7</td> <td align="center">710.2</td> <td align="center">797.2</td> <td align="center">844.6</td> <td align="center">948</td> </tr> </tbody></table> Sun, 04 Mar 2012 00:00:00 GMT Piping uP http://www.pipingup.com/echelle-timbre-harmonique-vibration-cornemuse-oreille-gamme-octave.php#msg228 Hauteur/Justesse - Echelle de la cornemuse en Do <p>&bull; L'&eacute;chelle de la cornemuse en Do se construit de la m&ecirc;me fa&ccedil;on, en application au mode &eacute;olien cela donne :</p><table border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="100%" style="border-color: #a9b2ad; border-collapse: collapse"> <tbody><tr> <td width="160" align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Note</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Do</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>R&eacute;</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Mi<sub>b</sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Fa</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Sol</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>La<sub>b</sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Si<sub>b<sup>2</sup></sub></strong></td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Ecosse</strong></td> <td align="center">B</td> <td align="center">C#</td> <td align="center">D</td> <td align="center">E</td> <td align="center">F#</td> <td align="center">High G</td> <td align="center">High A </td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Ratio fondamentale</strong></td> <td align="center">1</td> <td align="center">9/8</td> <td align="center">32/27</td> <td align="center">4/3</td> <td align="center">3/2</td> <td align="center">25/16</td> <td align="center">16/9</td> </tr> </tbody></table><br />&bull; La fondamentale &eacute;tant diff&eacute;rente de celle de la cornemuse en Si<sub>b</sub>, il est amusant de voir les diff&eacute;rences de fr&eacute;quence des m&ecirc;mes notes 'accord&eacute;es sur la fondamentale Do' et 'accord&eacute;es sur la fondamentale Si<sub>b</sub>'. Pensez aux bombardes qui doivent jouer juste en Do et en Si<sub>b</sub> !<br /><p>Avec une fr&eacute;quence Do = 533.25 Hz, cela donne :</p><table border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="100%" style="border-color: #a9b2ad; border-collapse: collapse"> <tbody><tr> <td width="160" align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Note</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Si<sub>b<sup>1</sup></sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Do</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>R&eacute;</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Mi<sub>b</sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Fa</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Sol</strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>La<sub>b</sub></strong></td> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Si<sub>b<sup>2</sup></sub></strong></td> <td rowspan="2" align="center" style="background-image: url('images/trame_grise.jpg'); color: #000000"><strong>Ecouter</strong><br />(<em><strong>g&eacute;n&eacute;r&eacute; par Universal Piper</strong></em>)</td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Ecosse</strong></td> <td align="center">A</td> <td align="center">B</td> <td align="center">C#</td> <td align="center">D</td> <td align="center">E</td> <td align="center">F#</td> <td align="center">High G</td> <td align="center">High A</td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Ratio fondamentale<br />échelle cornemuse Si<sub>b</sub></strong></td> <td align="center">1</td> <td align="center">9/8</td> <td align="center">5/4</td> <td align="center">4/3</td> <td align="center">3/2</td> <td align="center">5/3</td> <td align="center">7/4</td> <td align="center">2</td> <td rowspan="2" align="center"><div><object classid="clsid:d27cdb6e-ae6d-11cf-96b8-444553540000" codebase="http://download.macromedia.com/pub/shockwave/cabs/flash/swflash.cab#version=6,0,40,0" width="150" height="20"><param name="width" value="150" /><param name="height" value="20" /><param name="src" value="player-audio.swf?mp3=extraits/gammes/sib.mp3&amp;autostart=0" /><param name="wmode" value="transparent" /><embed type="application/x-shockwave-flash" width="150" height="20" src="player-audio.swf?mp3=extraits/gammes/sib.mp3&amp;autostart=0" wmode="transparent"></embed></object></div><br /></td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Fr&eacute;quence (Hz)<br />échelle cornemuse Si<sub>b</sub></strong></td> <td align="center">474</td> <td align="center">533.25</td> <td align="center">592.5</td> <td align="center">632</td> <td align="center">711</td> <td align="center">790</td> <td align="center">829.5</td> <td align="center">948</td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Ratio fondamentale<br />échelle cornemuse Do</strong></td> <td align="center">8/9</td> <td align="center">1</td> <td align="center">9/8</td> <td align="center">32/27</td> <td align="center">4/3</td> <td align="center">3/2</td> <td align="center">25/16</td> <td align="center">16/9</td> <td rowspan="2" align="center"><div><object classid="clsid:d27cdb6e-ae6d-11cf-96b8-444553540000" codebase="http://download.macromedia.com/pub/shockwave/cabs/flash/swflash.cab#version=6,0,40,0" width="150" height="20"><param name="width" value="150" /><param name="height" value="20" /><param name="src" value="player-audio.swf?mp3=extraits/gammes/do.mp3&amp;autostart=0" /><param name="wmode" value="transparent" /><embed type="application/x-shockwave-flash" width="150" height="20" src="player-audio.swf?mp3=extraits/gammes/do.mp3&amp;autostart=0" wmode="transparent"></embed></object></div><br /></td> </tr> <tr> <td align="center" style="background-image: url('images/trame_jaune.gif'); color: #000000"><strong>Fr&eacute;quence (Hz)<br />échelle cornemuse Do</strong></td> <td align="center">474</td> <td align="center">533.25</td> <td align="center">599.9</td> <td align="center">632</td> <td align="center">711</td> <td align="center">799.9</td> <td align="center">833.2</td> <td align="center">948</td> </tr> </tbody></table> Fri, 17 Apr 2009 00:00:00 GMT Piping uP